Niaz heeft zich jarenlang ingezet om de kwaliteitsnormen van zorginstellingen te beoordelen en te verbeteren. Sinds 2024 is Niaz.nl overgenomen voor van Vliet Media en slaan we een (volledig) nieuwe weg in. Tegenwoordig richten wij ons vooral op het beoordelen en testen van zorggerelateerde producten en diensten, waarmee we onze lezers helpen met aankoopbeslissingen. Ook informeren we onze lezers op het gebied van sporten, gezondheid en voeding.

Een stukje geschiedenis over Niaz

Disclaimer: De tekst hieronder legt meer uit over de voorgaande werkzaamheden van Niaz. Zoals hierboven vermeld zijn we dus hedendaags een andere koers ingeslagen. Voor de beeldvorming vind je hieronder een stukje tekst dat de voorgaande activiteiten beschrijven.

Het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg (NIAZ) ontwikkelde kwaliteitsnormen en toetste zorginstellingen hierop. Beoordeeld werd of deze hun organisatie zo hebben ingericht dat zij op een reproduceerbare wijze een acceptabel kwaliteitsniveau van zorg voortbrengen. Als dat het geval is krijgt de instelling een accreditatie voor vier jaren, waarna een volledige hertoetsing plaatsvindt. Tussentijds gaat het NIAZ de voortgang van de afgesproken verbeterpunten na. De accreditatiestatus beoogt derden – zoals patiënten, verzekeraars, overheden – het vertrouwen in een goed en veilig georganiseerde instelling te geven.

Deelname aan het programma van het NIAZ is vrijwillig, het geschiedt altijd op verzoek van de zorginstelling zelf. De toetsing vindt plaats op basis van tevoren bekende en gepubliceerde normen en een overeenkomstige auditprocedure. Deze worden via de website van het NIAZ ontsloten.

Het NIAZ publiceert op zijn website de status van de instellingen die aan het programma deelnemen, ook als deze niet zijn geslaagd in het behalen of continueren van de accreditatiestatus. Klik hier voor het overzicht ‘ziekenhuizen’, ‘langdurige zorg’, ‘GGZ-instellingen’, ‘specifieke instellingen’, ‘vlaanderen’. 

Het NIAZ is lid van de mondiale organisatie van toetsingsinstituten in de zorg, de International Society for Quality in Health Care (ISQua) (www.isqua.org). Het NIAZ zelf is door deze organisatie getoetst en voor alle onderdelen geaccrediteerd.

Voor de zorg, door de zorg

Het NIAZ is in 1998 opgericht door organisaties van professionals en zorginstellingen. Als voorloper ontstond al in 1989 de Stichting PACE met het doel om in Nederland een toetsingsinstituut voor de gehele zorg voor te bereiden. De International Health Development Foundation (IHDF) – een samenwerkingsverband van industrie, universiteiten en zorg – en acht ziekenhuizen (vier algemene en vier academische) namen het initiatief daartoe. Door de ziekenhuisachtergrond werkt het NIAZ nu nog het meest in de ziekenhuizen, maar in toenemende mate ook voor andere instellingen.

Beoordeling van zorg vergt kennis van zorg. Het NIAZ werkt daarom met een systeem van peer review, dat wil zeggen dat de toetsing plaats vindt door mensen die zelf ook in het vak zitten. En die dus met verstand van zaken kunnen kijken naar de dingen die er echt toe doen (‘oog van de meester’). De auditoren zijn ervaren senior medewerkers uit de zorg zelf: senior managers, medisch specialisten, verpleegkundigen. Deze hebben een aanvullende opleiding als auditor doorlopen. Er zijn strikte regels dat auditoren van het NIAZ geen band mogen hebben (gehad) met de instelling die zij toetsen. Op deze manier combineert het NIAZ maximale deskundigheid en objectiviteit. Het NIAZ beschikt over ruim 250 opgeleide auditoren, waarvan circa 50 uit Vlaanderen en 5 uit Suriname.

Borgen èn verbeteren

NIAZ vindt dat toetsing van zorg moet inspireren en stimuleren tot kwaliteitsverbetering. Het mag niet leiden tot bureaucratische kramp. Uiteindelijk doel is verbetering van de zorg, niet het op orde brengen van de boekenkast. Zorginstellingen en hun medewerkers hebben ruimte nodig om goed te functioneren. Meerdere wegen leiden naar Rome. Daarom betekent een keuze voor accreditatie door het NIAZ niet de keuze voor een bepaald ‘systeem’. Instellingen zijn daarin vrij, als het resultaat maar oplevert dat de instelling aan de accreditatie-eisen voldoet.
Daarom ook toetst het NIAZ instellingen zo min mogelijk op ‘puntwaardes’ en zo veel mogelijk op ‘bandbreedtes’. Toetst op ‘wat’, niet op ‘hoe’. Op risicokritieke punten, waar veiligheid van zorg in het geding is, is het NIAZ strikt in zijn beoordeling.

NIAZ verricht zowel normontwikkeling als toetsing en ziet deze als schakels in een voortdurende verbetercyclus. De kennisopbouw die bij de uitvoering van toetsingen wordt gepleegd blijft in de organisatie beschikbaar voor de nieuwe fase van normontwikkeling. De kennis opgedaan bij normontwikkeling maakt het mogelijk om te toetsen naar de geest en niet alleen de (dode) letter van de norm.

Werkgebied

NIAZ is een zorgbreed instituut, werkzaam voor alle sectoren in de zorg, geïnspireerd door wat aan alle zorg gemeenschappelijk is, geleid door wat voor de zorgconsument en andere relevante derden van waarde is en met respect voor het eigen karakter van specifieke onderdelen van de zorg.

Het NIAZ is werkzaam voor zorginstellingen in het Nederlands taalgebied. Hiertoe behoren Nederland, België (Vlaanderen), Aruba, de Nederlandse Antillen en Suriname. NIAZ ziet de werkzaamheid in meerdere landen vooral als een impuls voor NIAZ als kennisinstituut.

Publiek domein

Het NIAZ werkt not for profit en zonder subsidies. De kosten worden gedekt door de bijdragen van de instellingen in het accreditatieprogramma. Deze zijn vastgesteld op basis van de grootte en complexiteit van de instelling en worden op de website van het NIAZ gepubliceerd. Alle materialen van het NIAZ zijn kosteloos toegankelijk voor elke burger en elke instelling en zij mogen gebruikt worden voor elk redelijk doel. Deze laagdrempelige ontsluiting van kennis en kunde draagt het meeste bij aan het uiteindelijke doel: een betere zorg. Aan instituten die tegen betaling instellingen toetsen wordt een bijdrage in de ontwikkelkosten gevraagd.

Het NIAZ heeft ten behoeve van consumenten een regeling voor klachten over instellingen die aan het NIAZ-programma deelnemen of klachten over het NIAZ zelf. Klik hier om naar het Reglement Klachten Consumenten te gaan.

De waarde van accreditatie

Accreditatie is een belangrijk, maar niet het enige kwaliteitsinstrument. Andere ingangen zijn bijvoorbeeld kwaliteitsindicatoren (‘in het verleden behaalde resultaten’) en specificaties van consumenten en zorgverzekeraars. Accreditatie beoogt tweeërlei toegevoegde waarde te bieden: vertrouwen in een reproduceerbaar kwaliteitsniveau (‘garantie voor de toekomst’) en toetsing van voor derden wezenlijke, maar voor hen niet boordeelbare aspecten.

Het NIAZ beoordeelt of een zorginstelling zijn zaakjes structureel goed geregeld heeft. Dat betekent niet dat er niets meer mis kan gaan, zorg blijft per slot van rekening mensenwerk. Een garantie voor feilloze zorg is de NIAZ-accreditatie dus niet. Het NIAZ beoogt wel om structurele tekortkomingen uit te sluiten. Indien NIAZ berichten ontvangt inzake incidenten in de patiëntenzorg waarbij de patiëntveiligheid in gevaar is of zou kunnen zijn, treedt het protocol ‘Incidenten patiëntenzorg’ in werking.

Voorts toetst het NIAZ op dit moment niet zelf de kwaliteit van de individuele beroepsbeoefenaars, maar beperkt zich tot de toets of de instelling zelf hiervoor een adequate regeling heeft.